Eenvoudige Zelfbouw Radio Spoelen om te Experimenteren
De zelfbouw radio spoelen die je op de pagina ‘hoe een verwisselbare radiospoel maken’ kunt zien en namaken functioneren geweldig. Ze zijn robuust en kunnen tegen een stootje. Je (klein)kinderen kunnen ze in hun knuisjes nemen en niks kapotmaken. Ook na 100 keer wisselen functioneren ze nog perfect.
Maar,
Elk voordeel heeft ook een nadeel.
Ze werken perfect en deze spoelen maken is redelijk eenvoudig als je de aanwijzingen volgt. Dat is ook goed te doen als je precies weet hoeveel windingen en welke afstanden je moet gebruiken voor de golfband waarop je wilt gaan werken.
Maar voor experimenteren, uitvinden welke wikkelverhoudingen het best werken in jouw situatie, is zo’n spoel niet praktisch.
Want als je net met enig geduld en zorgvuldig werken zo’n robuuste spoel in elkaar hebt geknutseld en je komt tot de ontdekking dat bijvoorbeeld:
- die antenne aansluiting toch wat lager moet komen,
- of de afstemwikkeling is net te krap bemeten,
- of die tickler windingen, dat zouden er net wat meer of minder moeten zijn,
dan heb je een forse uitdaging te pakken.
Die spoelconstructie moet dan weer uit elkaar, je maakt daarna een aanpassing waarvan je denkt dat je daarmee de gewenste richting op gaat en dan weer in elkaar zetten.
Heb je dan pech dan is het nog steeds niet goed.
Voor dat probleem hebben we nu een oplossing. Een eenvoudig hulpmiddel dat deze problemen wegneemt. Maar, om de volgende aanwijzingen direct te begrijpen is het misschien raadzaam dat je eerst de aanwijzingen doorneemt in een verwisselbare radiospoel maken.
Daarna kom je hier weer terug.
Eenvoudige DIY radio spoelen om te experimenteren
Op de afbeelding links zie je zo’n experimenteer spoel.
Gewoon een stuk plastic buis waarop met koperdraad wat windingen zijn aangebracht.
Nu is het de kunst om die spoel flexibel aan te sluiten in je radio of de zender waarmee je aan het experimenteren bent.
En dat aansluiten moet zodanig plaatsvinden dat je een robuuste verbinding met je radio of zenderproject hebt en toch nog heel makkelijk en eenvoudig veranderingen aan de spoel aan kunt brengen.
Hiervoor zetten we een constructie op met een zogenaamde eindkap waar je de spoel zo in kunt duwen. Die kap biedt een eenvoudig demonteerbare en toch voldoende stevige voet voor de spoel. De spoelaansluitingen gaan we met banaanstekkertjes uitrusten.
Op onderstaande afbeelding zie je de onderdelen van ons experimenteer hulpmiddel voor zelfbouw radio spoelen. Een eindkap van de bouwmarkt en wat banaanstekkertjes en chassisdelen die je voor een paar dubbeltjes bij allekabels.nl koopt.
Experimenteer hulpmiddel
voor zelfbouw radio spoelen
We monteren vijf chassisdelen voor banaanstekkertjes in de bodem van de eindkap.
Die chassisdelen voor de banaanstekkertjes zijn 9mm Ø, het gaatje waarin je ze monteert is 4 mm. Met een dunne stift markeren we die maten op de kap waarna we de gaatjes boren.
We monteren de chassisdelen in de eindkap en daarmee is de spoelvoet gereed is.
Links op de afbeelding zie de eindkap, de spoelvoet voor zelfbouw radio spoelen in wording.
Je ziet dat ik de gaatjes iets meer naar het midden heb geboord dan ik vooraf had gemarkeerd. Dit deed ik om er zeker van te zijn dat de spoel straks nog in deze voet past en niet op een banaanstekker chassisdeeltje stuit.
In het midden zie je de onderkant van de spoelvoet met nu gemonteerde chassisdeeltjes.
Rechts op bovenstaande afbeelding zie je de vijf busjes (banaansteker chassisdeeltjes) waarmee je de spoel met behulp van banaanstekkertjes kunt aansluiten.
Vervolgens koppelen we deze spoelvoet aan een octal buisvoet.
Hoe draadjes aan de octal buisvoet solderen heb ik beschreven in ‘Een verwisselbare radiospoel maken’.
Nummering van je zelfbouw radio spoelen
Je zag in voorgaande afbeeldingen dat ik een nummering heb aangebracht op de spoelvoet. Die nummering correspondeert met de nummering van de octal buisvoet.
En die nummering pas ik ook toe in schema’s waarin de verwisselbare radiospoelen wordt toegepast. Als je aan de slag gaat met radio spoelen om te experimenteren is het belangrijk dat je consequent die nummering aanhoudt.
Op de afbeeldingen met banaanstekkers zie je het niet maar ook elke banaanstekker heeft een nummer. En de stekker met een uniek nummer moet aan de spoeldraad gemonteerd worden dat op de schema’s met dit nummer is aangegeven.
Bij het maken van zelfbouw radiospoelen om te experimenteren kun je heel gemakkelijk een vergissing maken en draden verwisselen. Dan werkt het niet en is het een heel gezoek waar de fout zit.
Om dat te voorkomen markeer ik de spoel aansluitpunten, de banaanstekkers, de spoelvoet en het chassis met een viltstift onuitwisbare inkt op nummer van de aansluiting. Zo voorkom je vergissingen.
Zelfbouw Radio Spoelen om te experimenteren
De laatste stap. De spoel aan de octal buisvoet koppelen.
Soms wikkel je een spoel met dunne draad zoals in deze foto voorbeelden een middengolfspoel met dunne draad 0,3 mm. Zo’n dunne draad is lastig vastschroeven aan een banaanstekkertje.
Daarom soldeer ik een stukje (1 cm) 1,5 mm koperdraad aan die wikkeldraad (linkse deel afbeelding). Die dikkere draad kun je goed vastschroeven in een banaanstekkertje. Dat zie je op de middelste afbeelding.
Rechts zie je hoe de banaanstekkertjes in de spoelvoet worden geschoven. Zoals gezegd, let op dat je elke stekker in het overeenkomstig genummerde female chassisdeel stopt.
Vervolgens kun je de spoel in de voet schuiven en het testen kan beginnen.
De octal voet kan in zijn houder worden geschoven. Op onderstaande foto zie je dat bij een experimenteel voorprojectje voor de DIY radio ontvanger met één buisje.
P.s. Zorg er altijd voor dat je bij de start 10% meer windingen aanbrengt dan je hebt berekend of wat je schema aangeeft.
Waarom?
Het is altijd veel makkelijker om bij een teveel enkele windingen te verwijderen dan om bij te weinig windingen toe te voegen.
Moet je nu een wijziging aanbrengen dan is het eenvoudig. Je schuift de spoel uit zijn voet, trekt de banaanstekkertjes los en wijzigen maar.
-
Koos Overbeeke
Vragen? Suggesties? Kun je hieronder delen. Ik wens je veel succes met zelfbouw radio spoelen.
Terug van zelfbouw radio spoelen naar de radio amateur tools