Radio Ontvanger met één buisje
Een eenvoudige DIY radio ontvanger met één buisje die gevoeliger en selectiever is dan veel duurdere en complexere ontvangers.
Deze veelzijdige radio gebruikt een dubbel triode, een ECC81 om tot zijn fenomenale prestaties te komen.
Luisteren op veel golfbanden en op vier verschillende zendmodes: Luisteren naar AM, FM, CW en SSB stations. Op luidspreker niveau!
Met dat ene buisje, een ECC81 gaan we wat ervaring opdoen in het bouwen op de midden- en de korte golfjes.
Fun op de korte golf banden
Je kunt deze radio gebruiken voor het beluisteren van Radio amateur stations,
maar je kunt hem ook gebruiken om te genieten van de sound of the sixties and seventies.
Radio Mi Amigo op de 49 meterband 6085 kHz zendt uit in een voormalige bunker met zenders die in de koude oorlog gebruikt werden voor politie en inlichtingendiensten.
Of luister eens Radio Nordsee International, RNI, channel 292 vanuit Rohrbach-Waal. Ontstaan door amateurs die in 1972 zelf een zendstation in elkaar sleutelden. 
Te beluisteren op de 75 meterband 3955 kHZ, de 49 meterband 6070 kHz en de 31 meterband 3955 kHz.
Rechts zie je afbeelding van de zelfbouw zender met 15 PL 509 parallel in een roosterbasisschakeling als lineaire versterker waarmee RNI ooit is begonnen.
Rechts op de foto zie je ook een oscilloscoopbuis waarmee de modulatie en de lineariteit in de gaten gehouden konden worden.
Last but not least, Radio Caroline, nu legaal op 648 kHz middengolf.
DX ontvangst
Ondanks zijn eenvoud is deze radio ontvanger met één buisje een behoorlijk gevoelige ontvanger waarmee je DX resultaten kunt boeken. Hoe dat kan?
Eenvoudig, de terugkoppeling in deze ontvanger maakt dat de ECC81 buis niet versterkt met een factor 60 of 70, wat normale waardes zijn voor deze buis, maar met een factor van meer dan 1000!
Daarbij komt dat deze ontvanger ook nog eens zeer selectief is.
Klinkt allemaal te mooi om waar te zijn, toch?
Een eenvoudige radio ontvanger met maar één buisje die gevoeliger en selectiever is dan veel duurdere en complexere ontvangers. Is dat mogelijk?
Ik nodig je uit hiermee te gaan experimenteren. Er gaat een wereld voor je open. Verderop vind je meer tips voor hoe je eenvoudig aan de slag kunt gaan.
Een beschouwing van hoe dat werkt
Boeit je dat niet dan kun je dit deel overslaan. Ga dan verder bij “leerzaam en goedkoop en eenvoudig na te bouwen.”
Laten we eens een versterkertrap bekijken zonder terugkoppeling met versterkingsfactor µ. De bovenste afbeelding hiernaast.
En laten we eens een percentage β van het uitgangssignaal terugvoeren naar de ingang. De tweede afbeelding. Je ziet op die afbeelding dat de terugkoppelfactor kleiner moet zijn dan de versterkingsfactor.
De versterker krijgt hier het ingangssignaal aangeboden plus een percentage van het uitgangssignaal.
De truc is nu als volgt. Stel dat de versterkingsfactor ( µ ) 10 is dan moet de terugkoppeling ( β ) minder dan 10 procent zijn.
Zodra de uitkomst van de terugkoppeling maal de versterkingsfactor groter wordt dan het oorspronkelijke signaal gaat de buis (of de transistor of de opamp) genereren.
Bij een versterkingsfactor 10 is dus de maximale terugkoppeling 9,99%.
Een voorbeeld
Bij die terugkoppelfactor 9,99% in combinatie van de versterkingsfactor 10 wordt de versterking 1000 maal.
Voor de rekenaars de formule is: sign-out = µ / ( sign-in + β * sign-uit). Bij sign-in is 1 wordt dat: 10 / (1 – 10 * 9,99/100) = 10/0,01= 1000 maal.
Een versterkingsfactor van 1000 voor een buisje dat in de schakeling van dit voorbeeld maar 10 keer versterkt. Zouden we de versterking opvoeren door de terugkoppeling naar 10 % of hoger te brengen dan loopt de versterking op naar oneindig.
De buis van onze regeneratieve korte golf ontvanger gaat nu oscilleren en daarmee is de limiet van de versterkingsfactor bereikt.
Duidelijk toch? Maar nu blijft de vraag hoe de selectiviteit gelijktijdig kan toenemen?
Hoe kan de selectiviteit gelijktijdig toenemen?
Hoe kan de selectiviteit in onze radio ontvanger met één buisje gelijktijdig toenemen met deze hoge versterkingsfactor?
Dat werkt al volgt.
In eerste instantie wordt de selectiviteit bepaald door de impedantiecurve van de afstemkring.
Die impedantie is het hoogst op de afgestemde frequentie en lager op alle andere frequenties.
Zenders op die andere frequenties zullen daarom een veel zwakker signaal op het stuurrooster van ons buisje weten te brengen.
Stel dat zo’n andere zender als gevolg van de afgestemde frequentie een signaal van een factor 3 zwakker op het stuurrooster weet te brengen. Versterkt met een factor 10 zal dit signaal dus ook met een factor 3 lager op de anode verschijnen.
Maar nu komt het! De kracht van deze radio ontvanger met één buisje
Die verzwakking van het signaal in de afstemkring (factor 3) werkt ook hetzelfde in de terugkoppeling die immers ook over deze afstemkring loopt.
Met andere woorden, de terugkoppeling voor dit tweede station is slechts 1/3 (3,33) van de terugkoppeling van het afgestemde station.
Die versterkingsfactor weer in de formule geplaatst levert op:
10 / (1/3 – 10 * (9,99/3)/100) = 0,33/0,33= 1 maal.
Het verschil in signalen dat het rooster van de buis bereikte was een factor 3 is 4,77 dB. Het verschil in signalen dat uit dit circuit komt is een factor 1000 ofwel 30 dB.
Dit verklaart de sterk toegenomen selectiviteit van onze regeneratieve korte golf ontvanger.
De caveat, elk voordeel komt met een nadeel
Er is een voorbehoud voor de mooie werking van onze radio ontvanger met één buisje.
De toenemende selectiviteit kent een beperking. Stel namelijk dat er een sterk signaal is dicht bij een zwak station dat je wilt beluisteren, het afgestemde station. Stel dat dit sterke station, ik noem hem even een stoorzender, dat die stoorzender bijna half zo hard binnenkomt als het station waarop je bent afgestemd. Dus slechts 3 dB zwakker.
Die zender stoort dus flink.
Ook deze stoorzender lift mee met het opvoeren van de tegenkoppeling. De versterking van die stoorzender zal minder zijn omdat de afstemkring minder hoogohmig is voor de frequentie van dit station. Maar helemaal uitbannen zal nu niet plaatsvinden.
De oplossing hiervoor
Gelukkig heeft onze radio ontvanger met één buisje ook hiervoor een oplossing in huis. Die oplossing is de afstembare antenne koppel condensator.
Door die antenne koppelcondensator op de radio ontvanger met één buisje te verdraaien, de capaciteit kleiner te maken kun je de sterkte van signalen die het stuurrooster van het buisje bereiken kleiner maken.
Je kunt hem nu zo instellen dat het afgestemde signaal nog het rooster van de ECC81 bereikt en de stoorzender nog nauwelijks.
Door de regeneratie functie maximaal in te stellen kun je het station dat je wilt beluisteren hoorbaar maken terwijl de stoorzender nu ver naar de achtergrond wordt gedrongen.
Leerzaam, goedkoop en eenvoudig na te bouwen
Het zelf bouwen van deze radio ontvanger met één buisje kost weinig geld, het is leuk en leerzaam. Het prikkelt je fantasie en je vaardigheden.
Luisteren met deze ontvanger is levert verbazingwekkend resultaten op.
Het schema
Met een handvol onderdelen kun je deze veelzijdige radio nabouwen
Bij dit eerste concept radio ontvanger met één buisje gaan we uitvinden wat beter werkt. De terugkoppeling faciliteren met een variabele condensator, dat zie je op het schema hierboven,
of
de terugkoppeling afknijpen met een variabele condensator, dat zie je op het schema hieronder.
Het resultaat van dit experiment lees je verderop bij de bouwervaringen.
Luidsprekerontvangst
We gebruiken nu nog maar 1 deel van onze ECC81 buisje. We beluisteren het ontvangstresultaat met een kristal oortelefoon.
Vervolgens gaan we ook de tweede triode van ons buisje aan het werk zetten. Die moet zoveel power leveren dat we de luidsprekerboxjes van onze PC kunnen aansturen
Het ontvanger gedeelte in deze radio ontvanger met één buisje werkt met een spanning van ongeveer 125V. De versterkertrap die we nu toevoegen met niet meer dan 2 weerstandjes en 2 condensatoren werkt met een hogere spanning.
De Antenne Koppeling
De antenne koppelen we op 1/3 vanaf aarde aan de afstemspoel met een kleine afstemcondensator. Met deze ‘lage’ koppeling reduceren we de demping die de antenne op de afstemkring uitoefent.
Zoals je ziet zijn beide zijden van de condensator zwevend ten opzichte van de massa en aarde. Daarom is het noodzakelijk dat het frame van de antenne koppelcondensator in een regeneratieve korte golf ontvanger geïsoleerd van het chassis wordt gemonteerd.
Met de antennekoppeling regel je hoe strak de antenne verbonden is met de afstemkring.
Hoe strakker de koppeling des te sterker is het signaal dat binnen komt in de ontvanger. Maar een strakke koppeling maakt het moeilijker om regeneratie te bereiken.
Bovendien gaat met een strakkere koppeling de selectiviteit achteruit (het is dan voor de ontvanger moeilijker om stations te scheiden).
De antenne maakt in deze radio ontvanger met één buisje onderdeel uit van het afstemcircuit. Pas je dus de koppeling aan dan wijzigt de afstemming iets. Die moet je dan dus bijregelen.
De afstemkring
De spoel bestaat uit twee delen. De afstemspoel L1 en de mee-koppelspoel L2.
De afstemspoel wordt geflankeerd door twee afstemcondensatoren. Een grotere van ruwweg 200pf en een kleinere van ruwweg 50pf.
Met de ‘grote’ stemmen we in grotere stappen af. Met de ‘kleine’ doen we de fijn-afstemming (fine tuning). Zoals je in de spoelentabel zult zien is de bandbreedte van de gebruikte afstemcondensator vooral op de hogere frequenties zeer groot.
De kleine fine tuning condensator zorgt ervoor dat we toch redelijk scherp kunnen afstemmen.
Onderstaande tabel geeft grofweg een indicatie van het aantal wikkelingen op de spoel. Grofweg want het precieze aantal wikkelingen hangt af van de gebruikte afstemcondensatoren, je antenne en de bouw van deze Regeneratieve Korte Golf Ontvanger.
De spatie tussen L1 en L2 is 5 à 8 mm.
Klik op de afbeelding voor een grotere weergave
Voor de afstemspoelen in deze regeneratieve radio ontvanger met één buisje gebruiken we uitwisselbare spoelen. Hiermee kunnen we deze radio ontvanger op heel eenvoudige wijze gebruiken vanaf de Middelgolf tot de 10 meterband.
Daarvoor maken we gebruik van een oude techniek die we nieuw leven inblazen. We wikkelen de spoelen op een Martens witte afvoerpijp uit de bouwmarkt.
Zelf zulke radio ontvangerspoelen maken
Dat is makkelijker dan je denkt.
Over het wikkelen van een spoel die verwisselbaar is zodat je een groot aantal omroepbanden en amateurbanden kunt beluisteren vind je alle informatie in een apart artikel op deze site.
De link hiernaartoe vind je verderop in het bouwgedeelte.
Tip
Is dit de eerste regeneratieve radio ontvanger met één buisje die je gaat bouwen? Begin dan met een spoel voor de 80 of 160 meterband. Of probeer de 75 of de de 49 meterband.
Een spoel wikkelen en de afstemming en de tickler koppeling voor een ontvanger voor 20 MHz en hoger levert meer uitdaging op.
Ook een spoel voor bijvoorbeeld de Middengolf is spannender.
De buis een ECC81
in onze radio ontvanger met één buisje
Deze buis doet dienst als diode en zo komt het laagfrequent signaal in de anode naar boven in combinatie met nog wat HF.
Dat signaal gaat via de spoel L2 voor een deel terug naar de afstemkring en komt zo wederom op het stuurrooster waar het weer versterkt wordt en zo de anode uitkomt.
Dankzij die mee-koppeling komt het LF signaal veel sterker uit de schakeling dan wanneer die mee-koppeling er niet zou zijn.
Die mee-koppeling kun je begrenzen met de tweede afstemcondensator die ook aan de anode hangt en het signaal kan kortsluiten naar aarde.
Dit mee-koppelen kan zich bij voldoende signaal in L2 eindeloos herhalen. De buis gaat dan genereren. Meestal merk je dit doordat je een huiltoon hoort, de zogenaamde Mexicaanse hond.
Dat laatste horen je buren ook als ze naar dezelfde zender luisteren. In het verleden was dat hinderlijk want je stoorde je buren. Maar wie in de buurt van ons luistert er vandaag nog naar de Middengolf of de korte golven?
Luisteren met een radio ontvanger met één buisje
AM- zenders beluisteren
AM zenders beluisteren met een radio ontvanger met één buisje is eenvoudig. Je begint met het opsporen van het kritieke punt in de terugkoppeling. Hiertoe stel je de antennekoppeling in op het midden van zijn bereik en de volume knop open.
Draai nu de terugkoppelknop, de regeneratie knop open totdat je een zachte "plop" hoort of de Mexicaanse hond. Rondom dit zogenaamde kritieke punt is de super regeneratieve korte golf ontvanger het meest gevoelig. Bij AM stations stel je de terugkoppeling in net beneden dit kritieke punt.
Afstemmen
Stem altijd heel rustig af. Anders dan bij moderne digitale ontvangers is hier afstemmen echt afstemmen. De buis heeft altijd even tijd nodig om er in te komen.
Let op! Draai je de 'Gain' condensator voorbij het generatiepunt dan neemt de versterking snel af.
Hoe dat komt?
Eenvoudig. De sterkte van de oscillatie neemt nog steeds iets toe. Daarmee neemt ook de negatieve lading op het stuurrooster toe want die staat voor detectie = gelijkrichten ingesteld. Als gevolg hiervan daalt de anode stroom en daarmee daalt ook de LF versterking die de buis kan produceren.
Oscilleren lukt niet?
Krijg je de ECC81 niet aan het oscilleren dan verminder je de antennekoppeling. Helpt dat niet controleer dan of je de terugkoppelspoel L2 niet verkeerd om hebt aangesloten. Ook kan het zijn dat L2 te ver van L1 afzit of dat hij te weinig windingen heeft.
Overigens zul je merken dat het punt van oscilleren wijzigt met het bijstellen van de antenne koppeling en bij het bijstellen van de afstemfrequentie.
Detectie van AM, CW, SSB en FM signalen
in een Radio Ontvanger met één buisje
Deze radio ontvanger met één buisje is in staat naast AM ook CW en SSB stations te ontvangen. Hierbij moet de buis wel oscilleren.
Hoe werkt CW afstemming?
Voor CW stel je de meekoppelknop van deze radio ontvanger met één buisje in voorbij het kritieke punt. De ECC81 oscilleert nu. Treed blokkering op dan de oscillatie verder opvoeren totdat de blokkering stopt. Stel wat bij zodat je een aangename di daa (toon) geluiden hoort.
Afstemmen op SSB stations
Met deze Radio Ontvanger met één buisje kun je zelfs afstemmen op zendamateurs met een SSB signaal (Single SideBand). Daar zijn normaal dure radio ontvangers voor nodig. Ook nu werkt het weer door met de terugkoppelknop boven het kritieke punt te gaan zitten.
Bij een zeer sterk SSB-signaal voorkom je blokkering door de terugkoppeling ver voorbij het kritieke punt te draaien.
SSB zenders hebben een extra handicap. Bij deze zenders wordt namelijk de draaggolf niet meegezonden en de zijband die ze wel gebruiken kan op- of onder de draaggolf frequentie zitten.
Stations beneden de 10 MHz gebruiken meestal de onderzijband terwijl boven de 10 MHz meestal de bovenzijband wordt gebruikt.
Hoe werkt SSB detectie?
Om het geluidsignaal te detecteren moet regeneratieve radio ontvanger met één buisje een draaggolf toevoegen waarna normale AM detectie kan plaatsvinden. En dat doen we in onze super regeneratieve korte golf ontvanger met de genererende ECC81.
Afstemmen op een SSB zender zul je dus op de 160- 80- en 40 meterband doen door aan de onderkant van de draaggolf te gaan zitten. In de 20- en 10 meterband zul je meestal boven de draaggolffrequentie moeten gaan zitten om een verstaanbaar geluid te reproduceren.
Zit je aan de verkeerde kant van de draaggolf dan hoor je alleen maar gerommel.
De bandspreiding, de knop van je ‘kleine’ afstemcondensator zal je bij het afstemmen op CW en SSB zenders goed van pas komen.
Detectie van SSB signalen
Om detectie van SSB signalen te begrijpen moeten we eerst meer in detail naar detectie van AM signalen kijken.
Over detectie van AM signalen bestaat veel onjuiste of misleidende informatie. Onderstaande afbeelding geeft daar een voorbeeld van. In zo’n afbeelding lijkt het net of dat zijband signaal een vast stabiel signaal is dat zich 3400 Hz rechts of links van de draaggolf bevindt.
Overigens ook de weergave van het AM signaal bevat dezelfde fout. Natuurlijk als een continue toon van bijvoorbeeld 1000Hz wordt verzonden met je zender dan klopt zo’n plaatje. Maar we sturen spraak over en geen constante toon.
In werkelijkheid wordt een korte golf Amateur draaggolf signaal gemoduleerd met een audio signaal dat zich beweegt tussen 300HZ en 3000Hz en ook allemaal in wisselende signaalsterkte; ons spraaksignaal waarbij piekfrequenties hoger dan 3000Hz worden weg gefilterd.
Zo’n zijband bestaat dus uit een signaal met een heleboel verschillende frequenties tussen de 300-3000Hz en met een sterk wisselende amplitude. Onderstaande afbeelding geeft dat nauwkeuriger weer.
Stel dat de draaggolf frequentie 1 MHz is dan wisselt de zijband tussen de 1,0003 en 1,003Mhz.
Genereert de ECC81 nu op 1 MHz dan komt er uit de anode van de buis ook een mengproduct van 1,0003-1,003MHz min 1Mhz = een audio signaal van 300-3000Hz.
Natuurlijk ontstaat er ook een mengproduct van 1,0003-1,003MHz plus 1Mhz = 2,xxxx MHz. Dat is geen probleem. Alle hoogfrequent signalen die de anode richting LF versterker verlaten worden door het LF filter tegengehouden en afgevoerd.
AM detectie
AM detectie vindt in de radio ontvanger met één buisje niet veel anders plaats dan SSB detectie. Het grote verschil is dat de ECC81 nu niet hoeft te genereren. De draaggolf zit bij AM nog in het signaal. Zoals we al eerder zagen werkt de buis als diode.
In die diode wordt de draaggolf met de zijband gemengd en gelijkgericht. Hierbij ontstaan er o.m. twee restproducten. En ook hierbij zorgt het LF filter er voor dat alleen het LF audio signaal door kan gaan naar de geluidsversterker.
Voor de goede orde:
Gelijkrichten is eigenlijk in dit verband een onjuiste term. De buis ontvangt drie signalen. De draaggolf van 1 MHz (1.000.000 Hz), de bovenzijband van stel 1.002.500 Hz en de onderzijband die dan 997.500 Hz is.
Uit de buis komen dan de ontvangen frequenties maar ook een aantal mengproducten zoals 2500 Hz zijnde het verschil tussen de draaggolf en de zijbanden. (zowel de bovenband als de onderband leveren dezelfde verschilfrequentie op).
Het laagfrequent filter (LF filter) laat richting audio versterker of kristal telefoon alleen dit laagfrequente audio signaal door.
Dit wetende snap je ook waarom bij SSB ontvangst de draaggolf weer toegevoegd moet worden.
FM detectie
Deze zeer eenvoudige en toch gevoelige radio ontvanger met één buisje kan zelfs FM signalen hoorbaar maken.
Hoe?
Onze regeneratieve radio ontvanger maakt gebruik van Flankdetectie.
Onderstaande afbeelding geeft grafisch weer hoe dat werkt. Het FM signaal dat varieert in frequentie wordt aangesloten op de afstemkring. Afstemmen doen we normaal door de kring in het midden van zijn doorlaatkromme af te stemmen.
Met onze radio ontvanger met één buisje stemmen we af op een zijband die zich op korte afstand van de draaggolf bevindt. Het resultaat is dat de frequentie zwaai van het LF geluid op de flank van de afstemkring terecht komt.
Het gevolg is dat de hogere frequenties een sterker signaal naar de ECC81 afgeven dan de lagere frequentie. Er ontstaan dus amplitude verschillen en die worden weer mooi door de buis gedetecteerd.
Klik op de afbeelding voor een grotere weergave
Luisterstoringen in je radio ontvanger met één buisje
Fringe Howl ofwel rand gehuil
Fringe howl is een vervelende storing van een trillerig gehuil dat optreed op de randen van regeneratie (oscillatie). Een soort van Biiirrp of Buurrp. Dat levert dit soort storende geluiden op maar veroorzaakt ook dat je niet op de rand van regeneratie kunt afstemmen.
En op die rand van regeneratie is juist het punt waarop deze radio maximaal gevoelig is.
Dat maakt het van belang om die storing op te sporen en uit te roeien.
Het verschijnsel doet zich soms voor maar een vrijwel identiek ander toestel hoeft er geen last van te hebben. Wat is hier aan de hand?
- Audio transformator
Soms zetten collega’s een audio transformator tussen de detector uitgang en de LF versterker. Het voordeel hiervan is namelijk dat die transformator de spanning van het laagfrequent signaal omhoog weet te krikken.
Deze LF transformator interfereert met de startende oscillatie en veroorzaakt dat die op een LF frequentie gaat wiebelen. Die trafo vervangen door een weerstand en condensator koppeling lost dit issue meestal op.
- Te strakke koppeling tussen afstemspoel en ticklerspoel.
Die te strakke koppeling veroorzaak dat de buis van een regeneratieve korte golf ontvanger al begint rond te zingen op LF trillingen. Verwijder een paar tickler windingen of schuif hem wat verder weg van de afstemspoel.
- Te grote koppelcapaiteit tussen afstemspoel en stuurrooster.
Het gevolg van die te grote capaciteit maakt ook dat de buis te snel, op een te lage frequentie gaat oscilleren. Dit verschijnsel treed sneller op in de hogere frequenties 20-30 MHz dan op de lagere frequenties.
Bij een koppelcondensator van 100pF is de reactantie bij 1 MHz ongeveer 1500 ohm terwijl dat bij 30 MHz slechts ruwweg 50 ohm is.
Remedie, verander die condensator naar 47, 33, 22, of zelfs 10 pf. Mogelijk bouw je zo’n condensator in bij je spoelen voor de hogere frequenties waardoor je hem in serie schakelt met de 100pf van deze ontvanger.
- Transistor LF versterker aangesloten.
Een collega had deze ontvanger aangesloten op een transistror versterker. Zie je het voor je? Laagomige ingang met een enorme condensator erbij.
De belasting van de LF trap beinvloed het regeneratiecircuit veel te zwaar. Zo'n transistor versterker aansluiten kan maar dan wel via een koppelweerstand van minimaal 0,5 Mohm en een condensator niet groter dan 22nF.
Deze remedies moeten de fringe howl storing oplossen. Roei het uit!
De radio ontvanger met één buisje oscilleert niet
Ook dit is een regelmatig voorkomend probleem en kent meerdere oorzaken. Meestal mankeert er iets aan de terugkoppeling (wat eigenlijk een meekoppeling is)
- De tickler winding is verkeerd om aangesloten waardoor tegenkoppeling ontstaat in plaats van meekoppeling. Tegenkoppeling veroorzaakt demping van het signaal in plaats van opslingering. Draadjes omwisselen is dus de remedie.
- Soms is er in een radio ontvanger met één buisje geen oscillatie op de lagere frequenties. Lagere frequenties wekken minder spanning op in de ticklerspoel. De oplossing kan zijn dat je het aantal windingen op die spoel wat laten toenemen of dat je die spoel wat dichter naar de afstemspoel schuift.
Een makkelijke te realiseren oplossing kan zijn dat je de terugkoppel condensator wat meer capaciteit geeft. Bijvoorbeeld 100pF extra op de 160 meterband en 330pF in de spoel voor de middengolf.
In dit voorbeeld links heb ik de gain afstemcondensator aan de andere kant van de tickler bevestigd. Met behulp van een vrij contact in de octal voet (ik heb nr 2 gebruikt) plaats je nu een extra condensator in de spoel zodat deze alleen in combinatie met deze spoel werkzaam is.
Zijn er dan geen beperkingen?
Zijn er dan geen beperkingen aan deze radio ontvanger met één buisje?
Natuurlijk wel.
Zoals al aangegeven, sterke lokale zenders kunnen behoorlijk storen.
En een lange draad antenne kan als zendantenne gaan werken en daaarbij de oscillatie stoppen.
En als zo’n draad antenne veel zwaait in de wind kan de wisselende capaciteit die deze antenne naar aarde laat zien er voor zorgen dat de afstemming van de radio verschuift.
En als laatste beperking. Flankdetectie voor FM werkt prima voor een korte golf amateur. Er ontstaat wel wat vervorming van het signaal doordat de flank op de afstemkring krom is, niet recht is.
Voor ontvangst van spraaksignalen is dat geen enkel probleem. Muziekontvangst op deze wijze zal geen Hifidelity opleveren.
Ervaar het zelf met de bouw van deze deze radio ontvanger met één buisje
Deze ontvanger bouwen en beluisteren levert meer plezier op dan welke koopdoos je kan leveren. De prestaties van deze radio, een radio die je voor een paar tientjes kun namaken, overtreffen de prestaties van koopradio’s die honderden euro’s kosten.
Begin eenvoudig. Zelf gebruikte ik een oud chassis dat ik had liggen. Maar het kan veel eenvoudiger nog zoals ik op onderstaande afbeelding laat zien. Een gaatjes bord of een plankje met wat koperen spijkertjes is voldoende.
Je kunt natuurlijk een professioneel breadboard kopen maar dat is echt niet nodig. Het werkt ook niet beter.
Heb je niet alle onderdelen?
Veel heb je niet nodig maar als je wat zoekt dan vind je op deze pagina alle leveranciers die voor jou van belang kunnen zijn: Waar vind je die radio onderdelen?
Hieronder zie je een afbeelding van mijn chassis. Er zit een plankje tegenaan geschroefd om de antenne trimmer geïsoleerd op te kunnen stellen.
- radio ontvanger met één buisje -
Op zo’n mini chassis is de zelfgemaakte verwisselbare radiospoel wel opvallend aanwezig. Hoe je die verwisselbare spoelen eenvoudig zelf kunt maken zie je als de link volgt.
Wordt vervolgt.
-
Koos Overbeeke
Terug van radio ontvanger met één buisje naar ontvangers
Reactie van Site volgers
- radio ontvanger met één buisje -
Durk
Ik hen een ontvanger ontwerp nagebouwd van Jack Donio met een EF 80 en EL 84.
Het probleem is dat ik een veel te hoge terugkopeling krijg (mexicaanse hond). Nadat ik enkele veranderingen heb aangebracht krijg ik er alleen geluid uit met nr. 4 van de terugkoppel spoel aan massa.
Hierdoor komt er niet veel volume uit (geen terug koppeling meer). Omwisselen draden van de terug koppelspoel werkte niet. Meer of minder windingen ook niet. Weet je een oplossing? Eventueel met extra draaicondensator maar hoe sluit ik die aan?
..Koos
Dag Durk, Ik heb het schema van Jack er even bijgehaald en dan zie je veel problemen opduiken. Teveel om hier te beantwoorden bij mijn regeneratieve korte golf ontvanger.
Maar via deze linkregeneratieve middengolf ontvanger vind je een uitgebreid antwoord. Ik hoor graag hoe je vaart Durk.
- radio ontvanger met één buisje -
Pons
Hoi Koos, Dit is mij eerste (kristal) middengolf ontvangertje met de 402 spoel en een transistor.
Ik dacht hem samen met mijn kleinzoon weer aan de praat te maken. Of misschien door hem te laten nabouwen.
Maar helaas werkt het niet meer na ruim 50 jaar. Bedrading verteerd en afgebroken. Tja had ik het schema maar bewaard om even te kijken welke transistor, hoe is de 402 spoel aangesloten etc.
Heb jij in je documentatie een simpel ontvangertje met de 402 spoel met één transistor?
..Koos
Hoi Pons,
Ik heb hier nog wel Jongens Radio uit 1972 liggen (ook pdf). Ik stuur je hem toe. Voor reparatie misschien wel geschikt maar voor opnieuw bouwen niet.
De transistors uit die tijd kun je bijna niet meer aankomen. Ik heb de transistors in die schemaatjes daarom vervangen. Dat vergt ook nog wat kleine andere aanpassingen. Kijk eens op een één transistor radio bouwen
- radio ontvanger met één buisje -