De radio amateur- hoe het begon
Al heel jong was ik gebiologeerd van alles wat met elektriciteit en radiotechniek te maken had. Het begon met een mecanodoos die ik van Oom Jan kreeg.
Mijn vader bleek aanvullend over een grote voorraad rudimentaire elektromotortjes, kleine lampjes en ander spul te beschikken. Middelen waarmee je de mogelijkheden van die mecanodoos enorm uit kon breiden.
Mijn moeder noemde mij toen: ”lampje-draadje-batterijtje” want als ik in mijn eentje aan het spelen was zat ik daarmee te knutselen.
In die tijd, we hebben het over de jaren ’50 van de 20e eeuw, stond o.m. radiotechniek nog in de kinderschoenen.
In het dorp waar ik woonde hadden twee gezinnen een TV. Een radio had ook nog niet iedereen en die er stonden waren natuurlijk uitgerust met buizen. De transistor was uitgevonden (het germanium type) maar zag je nog niet om je heen.
De eerste zelfbouw radio
Op mijn 10e verjaardag (1961) verrasten mijn ouders mij met mijn eerste radio in de vorm van een bouwdoos. De Philips Pionier 1 bouwdoos.
Dit was een kristalontvanger waarvoor Philips Elenco alle onderdelen en een chassis in een bouwpakket hadden gestopt.
Je hoefde niets aan elkaar te solderen want voor verbinding van draadjes en onderdelen had Philips messing draadklemmen ontwikkeld.
Meer dan een tangetje en een schroevendraaier en wat handigheid had je dus niet nodig om je eerste kristalontvanger te bouwen.
Eerst kwam er niet veel geluid uit de kristal oortelefoon. Met een antenne van enkele meters en een gammele aardaansluiting hoorde ik Hilversum 2 met veel ruis en storing. En helemaal links op de afstemcondensator ving ik wel eens een schipper op die op de Schelde lag en contact met de sluismeester zocht.
Mijn vader was daar niet tevreden mee en legde een draad naar zolder waar hij 5 meter antenne spande. Er werd een aardaansluiting op de waterleiding aangebracht en toen begon de ontvanger te zoemen.
In Zeeland ontving ik Radio Veronica (192 meter), Radio Luxenburg (208 meter), de beide Hilversums en België Vlaams en Waals. En ook schippers die in de buurt zaten bleven binnenkomen (op 200-180 meter, de zogenaamde visserij band).
De eerste transistor radio
Een jaar later kwam de Pionier 2 in huis en werd de ontvanger uitgerust met twee transistoren (OC 13) voor LF versterking gevoed met een 1,5 volt batterijtje dat meer dan een jaar meeging. De ontvangst werd er niet beter door, wel kon je zwakke signalen nu iets versterken.
Nog een jaar later kwam daar nog een transistor bij, de OC 14, een echte luidspreker en werd de voeding verhoogd naar 4,5 volt. Voor ontvangst bleef een goede antenne en aardleiding nodig.
De tijd met de kristaltelefoon was niet onaantrekkelijk. Ik herinner me nog goed dat ik bijna altijd ’s avonds in bed naar de radio lag te luisteren en daar ook bij in slaap viel.
De meeste indruk van al die uitzendingen maakte de ingelaste ANP-nieuwsuitzending op 22 november 1963 ’s-avonds om 19.45 uur. Ik sprong uit bed en rende naar beneden om het mijn ouders te vertellen.
De zeezenders
Nieuws, muziek en informatie. De middengolf. Daar gebeurde het allemaal. Het werd echt leuk toen de Engelse Zee-zenders erbij kwamen (1964).
Radio Caroline, Radio London die Jingels en het ‘top 40 format’ introduceerde, Radio City en vele anderen.
De video geeft het karakteristieke geluid van de Zeezenders '64-'66
De hoogste tijd om over te schakelen naar een draagbare transistorradio die 24 uur per dag onze oren met de sound of the sixties verwende.
Dat werd na wat weekjes fruit plukken voor schooltijd bij een boer uit de buurt en een volle Persil spaarkaart van mijn moeder: de Sharp.
Naar HF techniek
De Pionier die nog steeds afhankelijk was van een uitgebreide antenne en solide aardleiding voldeed niet echt meer.
Philips had dat door en kwam met een handleiding om de pionier uit te breiden met hoogfrequent technieken. Geen bouwpakket meer en ook de soldeerbout moest nu gehanteerd worden.
De OC 44 was de Philips transistor die dit moest gaan verzorgen. Mijn vaders soldeerbout werd geconfisqueerd en ik ging aan de slag. Maar die OC 44 intrigeerde. Daar waren meer mogelijkheden mee.
Bouwen en knutselen begon zich op MG zendertjes te richten.
Daarover een andere keer meer.
-
Koos Overbeeke
De schema's en handleidingen van de Pionier serie downloaden?
Pionier 1 Pionier 2 Pionier 3 Pionier met HF sectie
Reactie van Site volgers
Jeroen
Dag Koos, ik heb onlangs mijn radioamateur hobby na 30 jaar weer opgepakt. Ik kwam toevallig op jouw website terecht. Ik werd helemaal blij toen ik jouw beschrijvingen van diverse projecten zag. Top! Mvg Jeroen Kappelle PE1GHX
..Koos
👍
Terug van De radio amateur- hoe het begon naar De Radio Amateur
