de radio amateur logo

PA Versterkers en Clipping Indicator

 

 

 

Errata bij PA Versterkers en Clipping Indicator

Deze errata is van toepassing op de artikelen over de PA Versterkers en Clipping Indicator.

 

Those were the days

Tweede helft jaren ’60 bezocht ik als tiener op zaterdagavond het Belgiëplein in Breda. Daar was de jeugdsoos (dancing) Orion.

Het gemeenschapshuis werd dan omgebouwd tot dancing en ruim gevuld met moderne dansmuziek uit 45 toerenplaatjes.

jeugdsoos dancing Orion PA Versterkers en Clipping Indicator

Die muziek werd voortgebracht door twee manshoge door oudere buurtgenoten zelfgebouwde luidsprekerboxen met in elke box twee 9710M luidsprekers van Philips.

De versterker was ook zelf gebouwd en uitgerust met twee EL34 buizen in de eindtrap. Die versterker leverde naar men zegde 30 Watt uitgangsvermogen.

Met bewondering keken mijn vrienden en ik daar naar. Dat was wat!

Er stond wel eens een politiewagen aan de deur die kwam aanmanen dat het geluid wel iets zachter kon. Buurtbewoners hadden dan geklaagd.

30 Watt dus, en een heel buurthuis met geluid gevuld. Need I say more?

Maar vandaag de dag kun je met zulke echte cijfers niet meer aankomen.

 

 

Meten maakt eerlijk

Drie maanden terug zat ik met een biertje bij mijn buurman in de zon en vertelde over mijn nieuwe project. Een PA versterker ontwerpen en bouwen die 75 Watt vermogen moet leveren en zijn ruime tuin makkelijk met geluid kan vullen.

Wharfedale Delta PA Versterkers en Clipping Indicator

Patrick, mijn buurman, reageerde daarop dat hij in de woonkamer een versterker heeft staan met twee boxen van 100 Watt. Die installatie jaagt je rustig de kamer uit als je hem open draait maar kan de tuin echt niet vol geluid zetten.

Die versterker neemt 55 watt vermogen op uit het lichtnet dus waarschijnlijk zal hij 2*10 watt echt vermogen produceren.

Bij de mediamarkt zag ik een versterker staan van 300 Watt Total Peak Music power (PMPO). De fabrikant gaf ook nog aan dat de afwijking hierop maximaal 1dB kan zijn.

Dank je de koekoek. Hoeveel mensen zullen weten dat 1 dB staat voor 26 procent?

 

Demonstratie

Twee maanden verder demonstreerde ik de gebouwde versterker samen met de Wharfedale Delta 12M speaker en was Patrick overtuigd dat hiermee de tuin vol geluid kon worden gezet.

Zijn reactie: “Maar Koos, dit is geen 75 Watt versterker maar veel meer nog dan 200 Watt!”

Wat moest ik daar op zeggen?

Bij de benoeming van de versterker in het bouwartikel was ik al uitgegaan van Muziekvermogen. Bij het artikel over het schema en de onderdelen benoemde ik de versterker met de titel 200 watt PA Versterker.  Kortom ik heb me flink bezondigd aan marketing terminologie.

Waarom?

Als ik de versterker aankondig als een 50 Watt PA versterker bereik ik nauwelijks lezers. Een 50 watt versterkertje koop je bij Ali voor 10 Euries. Zo’n versterkertje levert niet echt veel geluidsgeweld. In de praktijk mag je blij zijn met 5-10 watt echt luidsprekervermogen.

Kortom ik ben meegegaan in de marketing taal die op audio gebied dominant is.

Excuus.

- PA Versterkers en Clipping Indicator -

 

De echte vermogens in Versterkers

Op het moment dat je een eenvoudige DIY Clipping Indicator voor buizen PA versterkers ontwerpt word je geconfronteerd met werkelijke spanningen en stromen. Kortom met werkelijke uitgangsvermogens.

Het vermogen dat je dan hanteert wordt ook wel RMS vermogen genoemd. RMS vermogen of RMS-Watt verwijst naar de continue belastbaarheid van een luidspreker. Hierbij geeft de leverancier aan wat de luidspreker continue werkelijk aan spanning en stroom aankan.

Je begrijpt dat een RMS waarde vrijwel altijd veel lager ligt dan het opgegeven muziek vermogen of piek muziekvermogen.

Maar helaas, ik kom in de handel al 200 watt RMS versterkers tegen die in werkelijkheid met moeite 25 watt kunnen produceren…

 

Ook RMS is daarmee geen betrouwbare indicator meer

 

Daarom nu een toelichting op de echte waardes van onze versterker zoals we die nodig hebben voor de instellingen van de DIY Clipping Indicator voor Buizen PA Versterkers.

Je zag dat de versterker maximaal en zonder vervorming 30 Volt signaal aan de 8 Ohm luidspreker afgeeft.

30V in luidspreker van 8 ohm geeft een stroom van 3,75 Ampère. 30*3,75 = 112,5 Watt.

Je zag ook dat een geluidssignaal niet continue op het zelfde niveau zit. Gemiddeld genomen zal bij maximale uitsturing het signaalniveau niet boven de 25 Volt uitkomen.

25 Volt in 8 ohm geeft een goede 3 Ampère stroom. 3 Ampère *25 Volt is 75 Watt uitgangsvermogen. Hé, precies het getal van ons artikel: DIY 75 Watt PA versterker! 😊

Die 75 watt kan de versterker probleemloos een hele middag of avond leveren.

- PA Versterkers en Clipping Indicator -

Maar..

Er is nog wat.

30 Volt is een piekspanning die je meet met een scoop. In de exacte meetkunde werken we nooit met piekspanningen maar met effectieve spanningen. Zo spreekt er niemand over de 325Volt spanning die in ons huis op de stopcontacten staat. We spreken over 230Volt.

Toch staat die spanning van 325V op onze stopcontacten, alleen is dat de piek spanning. Effectief is de spanning echter 230V. Dat wil zeggen: Deze wisselspanning met pieken van 325 Volt levert net zoveel continue vermogen als een gelijkspanning van 230V.

Kijken we met deze ogen nogmaals naar onze versterker dan levert een piekspanning van 30V effectief maar 21V op.

21 Volt in 8 ohm geeft stroom 2,65 Ampère. 2,65 * 21 is maximaal 56 Watt uitgangsvermogen.

Hanteren we de limiet zoals de Clipping Indicator hanteert van 27-28V dan is dat effectief slechts 19V.

19 Volt in 8 ohm geeft stroom 2,38 Ampère. 238 * 19 is 45 Watt uitgangsvermogen!

- PA Versterkers en Clipping Indicator -

 

 

De versterker werkt in overeenstemming met buizen specificaties

 

PS,

“De versterker werkt in overeenstemming met buizen specificaties”

Dat dacht ik.

Recent leerde ik dat meer vermogen halen uit deze zogenaamde 200 Watt PA Versterker met 6550 buizen mogelijk is? De specificaties van deze buizen heb ik niet helemaal goed geïnterpreteerd. Meer Weten? Ga naar uitgangsvermogen van een buizen versterker.

De cirkel is rond en onze versterker blijkt prima te functioneren volgens de specificaties van de buizenfabrikant.

De fabrikant geeft voor de 6550 buis een maximale anode dissipatie van 42 Watt. Het rendement van een penthode buis is nooit meer dan 50%. Dus in de luidspreker komt bij toepassing van 1 buis maximaal 21 Watt geluidsvermogen.

Wij passen twee buizen toe en hanteren een Ultra Lineaire uitgangstransformator waardoor ook de schermroosters nog een beetje meewerken.

45 Watt effectief uitgangsvermogen is dus een heel mooi resultaat! En dat vermogen kan vol continue worden geleverd met een heel goede kwaliteit 😊

- PA Versterkers en Clipping Indicator -

En zoals we zagen komt er eveneens met perfecte kwaliteit echt 112 Watt piek muziekvermogen uit. Geen marketing taal maar echt vermogen uit een echte versterker. Maar je weet nu ook dat dit maar heel smalle piekjes van veel minder dan 1 seconde zijn.
-
Koos Overbeeke

 

Terug van PA Versterkers en Clipping Indicator naar de radio amateur Audio

Loading...

Alleen je Vraag en je Voornaam zijn zichtbaar op de site!