Muziek en Microfoon Versterker met Buizen

Voor experimenten met ontvangers en zenders heb je een LF versterkertrap nodig. Die kun je natuurlijk in elk buizen experiment meenemen maar dat is niet zo efficiënt.

Een universele muziek en microfoonversterker met buizen, een versterker die analoog en gelijktijdig met de universele buizenvoeding inzetbaar is op meerdere projecten leek me handig en dat blijkt het in de praktijk ook te zijn.

In de universele voeding voor buizen die ik 40 jaar terug had gebouwd zat een LF-trap met een ECL86. In de upgrade en herbouw van die voedingsunit heb ik de ECL86 opnieuw ingezet en nu uitgebreid met een microfoon voorversterker inclusief 48V fantoomvoeding.

De LF trap

voor radio ontvangers en voor modulator signaal

De muziekversterker is uitgerust met een ECL86. Deze versterker is in de jaren ‘60 met mijn hulp en enkele andere studenten ontwikkeld. Dit gebeurde onder leiding van twee docenten, de heren Houben en Van Denderen.

De ECL86 was een van de laatste triode plus penthode-buizen die door de industrie (Philips) werd ontworpen. De buis werd in 1962 op de markt gebracht. De ECL86 werd gebruikt in eenvoudige radio- en grammofoon apparatuur.

Tot 1962 werd hierbij vooral de ECL82 gebruikt. Deze buis werkte probleemloos maar leverde slechts 2 watt eindvermogen. Fabrikanten zochten met de ECL86 naar een buis die 4 watt geluidsvermogen kon leveren zonder dat men een complexere versterker met meerdere buizen hoefde te bouwen.

Zoals je aan het schema kunt zien viel dat nog niet mee. De buis is heel steil, d.w.z. hij kent een zeer hoge versterkingsfactor. Om het maximaal vermogen eruit te halen bleken maatregelen nodig die voorkomen dat de buis vooral gaat genereren, als fluitgenerator werkt.

De stopweerstand van 1000Ω bij het stuurrooster is daar een voorbeeld van evenals de tegenkoppelingen vanaf de anode van de eindbuis en vanaf de luidspreker aansluiting.

De tegenkoppeling vanaf de anode van de eindbuis was in ons jaren ’60 ontwerp 10nF. Ik heb die nu teruggebracht tot 180pF. Daarmee krijgen de midden en hoge tonen iets meer kans 😊.

De karakteristiek van deze versterker is zeker niet vlak. Tonen boven 5000 Hz hebben moeite om door de versterker te komen. Lage tonen (100 Hz) worden ongeveer 4,5 dB (factor 3) meer versterkt dan tonen van 5000 Hz.

Het resultaat is een warm Buizenradio jaren ’60 geluid. Zet je de versterker in als input voor een modulatortrap dan blijft de bandbreedte van het signaal vrij eenvoudig beneden de 6000 Hz.

De anode van het triode deel heb ik via een condensator van 22nF ook nog naar buiten geleid en als lijnuitgang benoemd. Op dit punt heb je voldoende signaal om een EL84 aan te sturen bijvoorbeeld als modulatorbuis.  

- Muziek en Microfoon Versterker met Buizen -

De microfoon voorversterker

Voor de voorversterker in deze muziek- en microfoonversterker met buizen heb ik gekozen voor de EF86. Deze buis levert een laag ruisniveau en een mooi uitgangssignaal. Het is een penthode maar hij staat hier geschakeld als triode.

De buis staat in deze schakeling bekend als de buis die de minste vervorming levert van alle buizen die er te koop zijn.

De microfooningang is die voor een Condensator Microfoon met zogenaamde fantoomvoeding via een XLR plug. Beschik je over een dynamische microfoon dan werkt het ook prima. De fantoomvoeding dan niet aanzetten. Gebruik je geen condensatormicrofoon dan kun je de voedingsweerstanden naar 48V natuurlijk ook weglaten.

Het schema

 - Muziek en Microfoon Versterker met Buizen - 

De meeste tekenprogramma's werken voor mij niet. Dit schema is getekend met PowerPoint en een symbool en lijnen hulpje dat ik daarvoor samenstelde. Dit hulpmiddel kun je downloaden op de Download pagina.

-

Koos Overbeeke

Terug van de muziek en microfoon versterker met buizen naar de radio amateur home