de radio amateur logo

Klassieke Buizenversterker Restaureren

 

 

 

 

Klassieke Buizenversterker Restaureren

“Beste Koos, ik ga een klassieke buizenversterker restaureren, de 6,3V gloeispanning vormt daarbij de grootste uitdaging."

Dat schreef Anton mij enkele weken terug. Hij vervolgde met:

“Ik heb hier een paar mono eindversterkers staan, al heel wat jaartjes oud maar nog steeds top.

De trafo welke o.a. de gloeispanning levert heeft enkel een 220V ingang aan de primaire kant. De gloeispanning loopt vrij hoog op daar hier de netspanning oploopt tot 235V.

De gloeispanning geeft dan meer dan 7 volt aan ☹

Ik zou deze spanning graag constant rond de 6.3V zien. Is hier een schakeling voor te bedenken?”

 

 

De 6,3V in ere herstellen

De 6,3V in ere herstellen. Er zijn drie opties.

  1. Voedingstrafo vervangen
  2. Een voorschakelweerstand
  3. Een gestabiliseerde 6,3V voeding.

De beste maar ook kostbare optie is het om de voedingstrafo vervangen. Wil je die versterker intensief gaan gebruiken dan zou ik die optie kiezen. Met moderne en vlot verkrijgbare Hammond trafo’s is dit probleem zo opgelost.

Gebruik je zo’n versterker slechts incidenteel dan is die investering, afhankelijk van het benodigde vermogen, van 100 tot 300 Euro, wellicht een te dure oplossing.

Een veel goedkopere oplossing is redelijk eenvoudig te maken maar voor je dat kunt doen is er wat meet- en rekenwerk nodig.

De vraag is hoe groot je stroomverbruik is. Dat verbruik is gerelateerd aan het uitgangsvermogen en het aantal buizen dat de versterker bevat.

Ten slotte kun je ook een gestabiliseerde 6,3 voeding creëren. Daarvoor is wel nodig dat je wat ruimte op je chassis hebt om een printje en een tor met koelbehoefte aan te brengen.

- Klassieke Buizenversterker Restaureren -

 

 

Een voorschakelweerstand aanbrengen

Zo’n voorschakelweerstand breng je aan voor de trafo, dus in de aansluiting naar het 220 net.  Een voorschakelweerstand in de 6,3 V aansluiting is ook mogelijk maar raad ik je niet aan. De hoogspanning die de trafo levert zal ook te hoog zijn (zo’n 30-40V te hoog) en dat is ook schadelijk voor je versterker.

Natuurlijk kun je ook die hoogspanning met een voorschakelweerstand beperken maar die oplossing brengt veel nadelen en risico’s met zich mee. Dat raad ik daarom af.

Om de voorschakelweerstand te kunnen berekenen moet je weten hoeveel stroom je versterker van het stopcontact afneemt bij 235V.

Je meet die stroom en stel dat is 110mA.

Klassieke Buizenversterker Restaureren de rekensom

 

 

Klassieke Buizenversterker Restaureren, de rekensom

Die stroom is dan (1-(220/235)) *100% = 6,38% te hoog en moet dus verlaagd worden naar 100-6,38= 93,62 % *110mA = 103 mA

Die rekensom blijft in jouw situatie hetzelfde. Vervang alleen het getal 110 door de stroom die jij meet.

De stroom moet dus in dit voorbeeld 7 mA zakken en zo de spanning over de trafo naar 220V (15 V reductie) brengen.

Dat doe je dan met een weerstand in serie met de primaire kant (de 220 V aansluiting) van 15V/103mA = 0,146 kOhm = 146 Ohm.

Zo’n weerstand moet dan een vermogen kunnen verwerken van ruwweg 103mA *15V = 1545 mW = 1,5 Watt.  

Neem in dit voorbeeld 150 Ohm 5 watt dan zit je veilig. Maar wat nu als de stroomsterkte veel hoger is dan 100mA?

- Klassieke Buizenversterker Restaureren -

 

Wat nu als je versterker bijvoorbeeld 100 Wat (4 * EL34) levert?

De afgenomen stroom is nu veel hoger. Als voorbeeld neem ik nu 1 ampère.

De rekensom levert nu op dat er een weerstand van 16 ohm nodig is (we nemen 15 ohm). Het verbruikte vermogen in die weerstand wordt nu ongeveer 15 Watt.

Oei Oei, dat vraagt bijkomende maatregelen om dat straalkacheltje in goede banen te leiden.

Er zijn twee mogelijkheden en daarvan is de tweede optie het beste.

 

15 ohm 50 Watt weerstand bij Klassieke Buizenversterker Restaureren

 

Je kunt zo’n weerstand van 15 ohm en 50 watt kopen en die gebruiken (links op de afbeelding). De betere optie is echter drie weerstanden van 5 ohm (rechts op de afbeelding) te kopen en die in serie te schakelen.

Monteer ze  stevig ergens achterop je chassis zoadat die ook nog als koelplaat mee kan doen.

Het voordeel van de drie weerstanden in serie is dat hiermee de warmteproductie over drie plaatsen wordt verdeeld. Het straalkachel effect reduceer je daarmee.

Anton past de laatste optie nu toe in een versterker met 4 * EL34 in de eindtrap.

- Klassieke Buizenversterker Restaureren –

 

 

Een gestabiliseerde 6,3V voeding maken

 

Een gestabiliseerde 63V voeding

De optie van een gestabiliseerde 6,3V voeding is mogelijk als de verhoogde hoogspanning voor jouw versterker geen probleem vormt. Weet je dat niet zeker kijk dan eens naar de maximum spanning die je elco´s mogen verwerken.

Zijn die elco´s ouder dan 20 jaar?  Vervang ze dan zo ie zo door nieuwe. Controleer ook of je niet boven de maximale spanning van je PA buizen (eindbuizen) uit komt.

Kijk tensloten even naar je fasedraaier. Vaak wordt het stuurrooster van die fasedraaier rechtstreeks gevoed uit de anode van de voorliggende buis. Dus zonder scheidingscondensator.

Als dat laatste het geval is vergeet dan de oplossing met een gestabiliseerde 6,3 voeding. Ook de hoogspanning met een serieweerstand verlagen gaat in dit geval niet werken omdat dit een te veel ‘dansende’ hoogspanning veroorzaakt. Kies de serieweerstand in de 220 leiding.

Vormt de hogere hoogspanning geen probleem voor je versterker dan kun je de oplossing kiezen die beschreven staat op de pagina Zendbuizen Voeding.  
-
Koos Overbeeke

 

Terug van Klassieke Buizenversterker Restaureren, de 6,3V gloeispanning naar de radio amateur audio

 

Loading...

Alleen je Vraag en je Voornaam zijn zichtbaar op de site!