De bouw van een DIY Voorversterker
Deze DIY voorversterker biedt een muziekingang en een microfooningang. Beide kanalen kunnen onafhankelijk van elkaar worden bediend. Dus terwijl je de muziek zachter zet kun je de microfoon vol open zetten en omgekeerd.
De versterker is nu compleet en op één chassis gemonteerd. Alleen de afwerking van het front vraagt nog aandacht. Hoe je dat front uitvoert is een kwestie van erg persoonlijke smaak en ook afhankelijk van wat je met deze versterker gaat doen.
Moet de versterker in je woonkamer dienst gaan doen als geluidsvoorziening dan zul je daar hogere eisen aan stellen dan wanneer je hem, zoals ik in je hobbykamer als manusje van alles gaat gebruiken in allerlei toepassingen.
De bouw
Tot een completen proefopstelling voor de voorversterker is het niet meer gekomen. Te veel onderdelen zaten al op hun plaats.
Wel heb ik een stap voor stap benadering gekozen. Een stap bouwen, die stap helemaal uittesten en als het oké is pas weer verder bouwen.
Zo heb ik eerst alle voedingsspanningen op orde gebracht. Daarna de tweede helft van de ECC83, de kathodevolger, ontkoppeling tussen voorversterker en hoofdversterker. Hierna de klankregeling waarvan ik alle onderdelen op een Veroboard experimenteer print monteerde en daarna de voorversterker. Tot slot de microfoonvoorversterker.
Het grote voordeel van deze werkwijze is dat als je een vergissing maakt je die heel snel op het spoor bent. Veel sneller dan wanneer je alles eerst van voor tot achter monteert en dan moet gaan zoeken naar wat er mis is gegaan.
De hoge tonen regelaar doet niets
Het ontwerp van deze toon/klank/regeling had ik geleend van de Deuteron. Een teenager versterker die ik in mijn jeugd eens gebouwd heb. In mijn herinnering werkte die toen uitstekend.
Nu in deze DIY voorversterker doet de Treble regelaar niets. Geholpen door een oud RCA buizenboek breng ik enkele veranderingen aan.
De condensator van 470p naar de bas-potentiometer laat al zoveel hoge tonen door dat de treble-potentiometer daar niets meer aan weet toe te voegen.
Ik haal die C daar weg en plaats hem parallel aan de 220p die naar de treble-potentiometer loopt. Dat werkt al beter. Ik vervang ze door een C'tje van 1nF.
Daarnaast komt er tussen de basuitgang naar de 47n roostervoedingscondensator een weerstandje van 150 kohm. Beide regellaars werken hierna tot tevredenheid.
Tegenkoppeling
Het geluid van Spotify aangesloten en dat klinkt heel aardig uit deze voorversterker. Maar de ultieme test is toch een blokgolf aansluiten en dan zien hoe die er aan de uitgang weer uitkomt.
Links zie je hoe dat er uit ziet. Hier treedt toch wel enige vervorming op.
Nu de tegenkoppeling aangebracht.
De voorversterker slaat dicht
Het schema erbij gepakt. Wat is hier aan de hand? Dat wordt al snel duidelijk.
Zoals je ziet is die tegenkoppeling voor gelijkspanning rechtstreeks verbonden vanaf de kathode van de rechtse triode naar de kathode van de eerste triode. Op die rechtse kathode staat een redelijk hoge plusspanning. Die spanning laat de eerste triode dichtslaan.
Oké, een condensatortje ertussen en dat issue moet dan zijn opgelost. Maar helaas de voorversterker gaan nu genereren en enorm veel versterken. We hebben dus mee-koppeling in plaats van tegenkoppeling gecreëerd.
We verplaatsen de tegenkoppeling naar de anode omdat daar de fase van het signaal 180 graden verschilt met het signaal op de kathode.
Nu werkt de DIY voorversterker. Een sinusvorm kom er keurig uit. Ook het geluid klinkt goed.
Finetuning
Vervolgens experimenteren we nog wat met de grootte van de terugkoppeling voor deze DIY voorversterker met regelunits. Dit doen we door de weerstandwaarde en de condensator aan te passen.
Ik kom uit bij een tegenkoppeling die bestaat uit 5nF en 150 kohm in serie. Dat geeft voldoende versterking en het blijft oscillatievrij in alle standen van de klankregeling.
Weer de ultieme test met de blokgolf en dat levert onderstaand resultaat op. Ik ben daar tevreden mee.
(Vind je die blokgolf niet mooi genoeg? Probeer het maar eens uit bij jouw versterker inclusief mengpaneel/voorversterker. Waarschijnlijk schrik je enorm van het resultaat!)
Het definitieve schema van de DIY Voorversterker
Klik op de afbeelding voor een grotere weergave
De microfoon versterker
De microfoonversterker in deze DIY voorversterker is een kopie van het schema dat ik ook al in een kleine universele muziek en microfoon versterker had toegepast. Dat werkte daar prima en dat doet die EF86 in triode schakeling nu weer, inclusief fantoom voeding.
De hoogspanning naar de microfoonversterker heb ik uit-schakelbaar gemaakt met behulp van een switch op de potentiometer die het geluidsniveau van de microfoon regelt. Op die wijze hoeft de EF86 niet te werken als je de microfoon niet gebruikt.
De gloeidraad van de EF86 is wel actief zodat de microfoon bij het inschakelen direct beschikbaar is en niet hoeft op te warmen.
Ook de fantoomspanning kan met een schakelaar worden uitgezet. Niet elke microfoon heeft die spanning nodig.
Het geheel speelt nu al een hele middag met de SDR UNO DX als muziekbron (FM, Sky Radio). De versterker is een genot voor het oor 😊.
-
Koos Overbeeke
Terug van DIY voorversterker naar de Radio Amateur Audio